汉史传  司马迁

gǔ zhě fù guì ér míng mó miè bù kě shèng jì wéi tì tǎng fēi cháng zhī rén chēng yān gài wén wáng jū ér yǎn zhōu yì zhòng ní è ér zuò chūn qiū qū yuán fàng zhú nǎi fù lí sāo zuǒ qiū shī míng jué yǒu guó yǔ sūn zǐ bìn jiǎo bīng fǎ xiū liè bù wéi qiān shǔ shì chuán lǚ lǎn hán fēi qiú qín shuì nán gū fèn shī sān bǎi piān dà dǐ shèng xián fā fèn zhī suǒ wéi zuò yě cǐ rén jiē yì yǒu suǒ yù jié bù dé tōng qí dào gù shù wǎng shì sī lái zhě nǎi rú zuǒ qiū wú mù sūn zǐ duàn zú zhōng bù kě yòng tuì ér lùn shū cè yǐ shū qí fèn sī chuí kōng wén yǐ zì xiàn 　　　　pú qiè bú xùn jìn zì tuō yú wú néng zhī cí wǎng luó tiān xià fàng yì jiù wén lüè kǎo qí xíng shì zōng qí zhōng shǐ jī qí chéng bài xīng huài zhī jì shàng jì xuān yuán xià zhì yú zī wéi shí biǎo běn jì shí èr shū bā zhāng shì jiā sān shí liè zhuàn qī shí fán bǎi sān shí piān yì yù yǐ jiū tiān rén zhī jì tōng gǔ jīn zhī biàn chéng yì jiā zhī yán cǎo chuàng wèi jiù huì zāo cǐ huò xī qí bù chéng shì yǐ jiù jí xíng ér wú yùn sè pú chéng yǐ zhù cǐ shū cáng zhī míng shān chuán zhī qí rén tōng yì dà dū zé pú cháng qián rǔ zhī zhài suī wàn bèi lù qǐ yǒu huǐ zāi rán cǐ kě wèi zhì zhě dào nán wèi sú rén yán yě

sī mǎ qiān bào rèn ān shū · jié xuǎn

　　古时候，富贵而湮没不闻的人数不胜数，多得数不清，只有那些不为世俗所拘的卓异之士才能见称于后世。西伯姬昌被拘禁而扩写《周易》；孔子受困窘而作《春秋》；屈原被放逐，才写了《离骚》；左丘明失去视力，才有《国语》；孙膑被截去膝盖骨，《兵法》才撰写出来；吕不韦被贬谪蜀地，后世才能流传《吕氏春秋》；韩非被囚禁在秦国，写出《说难》、《孤愤》；《诗》三百篇，大都是一些圣贤们抒发愤懑而写作的。这些都是人们感情有压抑郁结不解的地方，不能实现其理想，所以记述过去的事迹，让将来的人了解他的志向。就像左丘明没有了视力，孙膑断了双脚，终生不能被人重用，便退隐著书立说来抒发他们的怨愤，想到活下来从事著作来表现自己的思想。

　　我私下里也自不量力，近来用我那不高明的文辞，收集天下散失的历史传闻，粗略地考订其事实，综述其事实的本末，推究其成败盛衰的道理，上自黄帝，下至于当今，写成十篇表，十二篇本纪，八篇书，三十篇世家，七十篇列传，一共一百三十篇。也是想探求天道与人事之间的关系，贯通古往今来变化的脉络，成为一家之言。刚开始草创还没有完毕，恰恰遭遇到这场灾祸，我痛惜这部书不能完成，因此便接受了最残酷的刑罚而不敢有怒色。我如果真的写完了这部书，打算把它藏进名山，传给可传的人，再让它流传进都市之中，那么，我便抵偿了以前所受的侮辱，即便是让我千次万次地被侮辱，又有什么后悔的呢！然而这些话只能对智者去说，却很难向世俗之人讲清楚啊！

司马迁《报任安书(节选)》