小 中 大

0

1

收藏

音对译 否 是

编辑于：2025-06-11 23:15:55  

张煌言 [明代]

yú zì wǔ xiàng zhé hǎo wéi shī gē xiān dà fū lǜ fèi jīng shǐ lǚ yǐ wéi jiè suì chuò bǐ bù tán rán yóu shí shí qiè wéi zhī jí dēng dì hòu yǔ sì fāng xián háo jiāo yì guǎng wǎng lái zèng dá suì jiǔ yíng qiè huì guó nàn pín réng yú chàng dà yì yú jiāng dōng liáo jiǎ jiǎo gān fán cóng qián diāo chóng zhī jì sàn wáng jǐ jìn yǐ yú shì chū chóu jūn lǚ rù diǎn zhì gào shàng dé yú yú xián yín yǒng xìng qíng jí hú mǎ dù jiāng ér cháng piān duǎn shí yǔ shū cǎo dài yán yí qiē jiē fù zhī bīng xiǎn zhōng shì chéng bǐ mò zhī bú xìng yě 　　　　yú yú bǐng xū shǐ fú hǎi jīng jīn shí yǒu qī nián yǐ qí jiān yōu guó sī jiā bēi qióng mǐn luàn wú shí wú shì bù zú yǐ xiǎng dòng xīn pí huò tí shī běi fá kāng kǎi cháng gē huò bì lǔ nán zhēng jì liáo duǎn chàng jí dāng fēng yǔ piāo yáo bō tāo zhèn dàng yù néng líng gū chén liàn zhǔ yóu zi huái qīn qǐ yuē wáng guó zhī yīn shù jī āi shì zhī yì 　　　　nǎi dīng hài chūn zhōu fù yú jiāng ér bǐng xū suǒ zuò wáng yǐ wù zi qiū jié yí yú shān ér dīng hài suǒ zuò wáng yǐ gēng yín xià shuài lǚ fù rù yú hǎi ér wù zi jǐ chǒu suǒ zuò yòu wáng yǐ rán cán biān duàn jiǎn shí cún sān sì dài xīn mǎo chāng guó xiàn ér sì zhōng cǎo jìng mí yǒu jié yí hé bǐ mò zhī bú xìng yī zhì yú cǐ zāi 　　　　sì shì zhuì jí xīn jiù piān zhāng shāo shāo chéng zhì bǐng shēn chāng guó zài xiàn ér wáng shí zhī sān wù xū fù zhōu yú yáng shān ér wáng shí zhī qī jǐ hài cháng jiāng zhī yì tóng chóu bīng jiān yǔ yǐ jiàn háng dé guī fán liú gōng fù bù zhě jìn tóng shí tou shū yóu shǐ zhī wén zì yì yǒu yáng jiǔ zhī è yě 　　　　nián lái tàn tiān bù zhī wèi yí lǜ hé qīng zhī nán sì sī jiè shēng shī yǐ dài nián pǔ suì suǒ yǒu péng suǒ lù bīn cóng suǒ chāo cì dì zhī ér yú xìng pō qiáng jì yòu yì qí kě yì zhě zǎi zhū chǔ duān gòng dé ruò gān shǒu bù guò rú quán dǐng yì luán ěr dú cóng qián lè fǔ gē xíng bù kě fù kǎo gù suǒ dìng jǐ ruò guǎng líng sàn 　　　　jiē hū guó pò jiā wáng yú miù yīng jié yuè jì bù néng tǎo zéi fù chóu qǐ yù yǐ yǒu yùn zhī cí qiú zhī yú hòu shì zāi dàn shǎo líng dàng tiān bǎo zhī luàn liú lí shǔ dào bù fèi fēng sāo hòu shì zhì jīn míng wéi shī shǐ táo jìng jié gōng dīng jìn luàn jiě zǔ guī lái zhù shū bì tí yì xī sòng shì jì wáng zhèng suǒ nán shàng yǐ tiě xiá tóu shǐ yuān jǐng zhì sān bǎi nián ér hòu chū fū yì qí zhì kě āi qí qíng chéng kě niàn yě yǐ rán zé hé yǐ míng jī líng cǎo shì zhì líng luò diāo wáng yǐ fēi quán bào pì yóu bīng jiā wò qí zhī yú yì yún yú xíng jiān zhī zuò yě shí zài yǒng lì shí liù nián suì zài rén yín duān yáng hòu wǔ rì zhāng huáng yán zì shí

zhāng huáng yán jī líng cǎo xù

　　我从十五岁以来，就喜欢写作诗歌。先父担心我荒废了经史的学习，多次拿这件事来劝诫我，于是我放下笔不再作诗歌，然而有时候还是会偷偷地写诗。等到科举考中之后，我和四面八方的贤士豪杰交友更广泛了，来来往往的馈赠答谢，时间长了，写的诗竟然填满了箱子。适逢国家灾难接二连三，我在江东倡导抗清大义，凡是以前一展雕虫小技的诗歌几乎丢失殆尽。从此，不管是外出筹划军队，还是入朝掌管起草诏令，在闲暇之时我都在吟诗作对。到清军渡江南下，长短不一的诗歌和奏章的草稿以及起草的诏令，一切都付与战火之中，这确实是文字的不幸啊！

　　我从丙戌年就开始在海上飘荡，至今已经十七年了。这期间忧虑国家，思念家乡，为处境困窘悲伤，为动荡不安的局势忧愁，无时无事不足以扣动心弦的。有时领兵北伐，意气风发放声高歌，有时避让清军向南征讨，在寂静之时空旷之地，低声吟唱。每当风雨飘摇和波涛震荡之时，这些更加令孤独的臣子怀想旧主，令出行在外的游子想念亲人，难道这些诗篇是什么亡国之音吗，或许寄托了忠贞臣子的哀世之音吧！

　　丁亥年的春天，我的船在长江中翻了，丙戌年创作的诗歌也就这样丢失了。到了戊子年的秋天，我因官职调动到了山中，丁亥年所写的作品也都不幸遗失了。再到庚寅年的夏天，我率领军队再次出海，戊子年和己丑年所写的作品也都在那次出海中遗失了。然而搜集残缺不全的诗稿，十篇仅存三四篇。等到辛卯年位于浙江舟山的昌国被攻陷，书箱中的草稿竟然一篇也没有留下。文字多么的不幸，竟然达到这种地步！

　　接着这以后，我才编辑新旧篇章，渐渐地编成卷册。丙申年，昌国第二次陷落，诗稿丢失了十分之三。戊戌年，我在羊山一带翻船，诗稿丢失了十分之七。己亥年，在长江之战中，一同抗清的郑成功也战败了，我因隐秘行走才得以回来，大凡留下只能用来盖盛酱的瓦罐的诗文，全部和石头一起沉入江底，这才知道文字也有遭天灾的厄运啊。

　　近些年来，我悲叹国难未平，期待乱世平定如同盼望黄河变清一样的困难，想着借助乐歌来代替年谱。于是向亲朋好友索要他们收录的，宾客随从依次抄录的诗歌。我的记性很好，又把能够回忆起的旧作，记载在纸上，共得到若干首诗作。但这些，不过就像整只鼎中的一小块肉罢了，难以涵盖全部。特别遗憾的是，过去所写的乐府歌行等作品，现在已无法再考证，所以这次整理的作品集几乎就像是失传的《广陵散》一般残缺不全。

　　可叹啊！国破家亡之际，我又不合情理地担任将帅，未能讨伐贼寇、报复国仇，又岂能以这些有韵律的诗词来求得后世的理解与认可呢？杜甫经历天宝末年的安史之乱，流离于蜀地，没有放下写诗的笔，于是后世直至今日，大家称他的作品为“诗史”。陶渊明亲身经历晋朝乱世，辞官归隐后，著书立说总不忘标明自己的志向。宋朝灭亡后，郑思肖还曾将所著之书藏于铁匣中，投入枯井之中，直到三百年后才被发掘出来。他们的志向令人悲痛，他们真情也实在令人怀念。说到这里，那么我的诗集为什么要取名为《奇零草》呢？这是因为卷册稀稀落落大量散失，已经不是全貌，譬如兵家握奇阵中的余阵，又可以用来说明这些都是我在军旅之间所创作的。时在永历十六年，岁在壬寅端阳后五日，张煌言自识。

张煌言《奇零草序》