诸子百家  墨子

jīn yǒu yì rén rù rén yuán pǔ qiè qí táo lǐ zhòng wén zé fēi zhī shàng wéi zhèng zhě dé zé fá zhī cǐ hé yě yǐ kuī rén zì lì yě zhì rǎng rén quǎn shǐ jī tún zhě qí bú yì yòu shèn rù rén yuán pǔ qiè táo lǐ shì hé gù yě yǐ kuī rén yù duō gǒu kuī rén yù duō qí bù rén zī shèn zuì yì hòu zhì rù rén lán jiù qǔ rén mǎ niú zhě qí bú yì yòu shèn rǎng rén quǎn shǐ jī tún cǐ hé gù yě yǐ qí kuī rén yù duō gǒu kuī rén yù duō qí bù rén zī shèn zuì yì hòu zhì shā bù gū rén yě tuō qí yī qiú qǔ gē jiàn zhě qí bú yì yòu shèn rù rén lán jiù qǔ rén mǎ niú cǐ hé gù yě yǐ qí kuī rén yù duō gǒu kuī rén yù duō qí bù rén zī shèn yǐ zuì yì hòu dāng cǐ tiān xià zhī jūn zǐ jiē zhī ér fēi zhī wèi zhī bú yì jīn zhì dà wéi bú yì gōng guó zé fú zhī fēi cóng ér yù zhī wèi zhī yì cǐ kě wèi zhī yì yǔ bú yì zhī bié hū 　　　　shā yì rén wèi zhī bú yì bì yǒu yì sǐ zuì yǐ ruò yǐ cǐ shuō wǎng shā shí rén shí chóng bú yì bì yǒu shí sǐ zuì yǐ shā bǎi rén bǎi chóng bú yì bì yǒu bǎi sǐ zuì yǐ dāng cǐ tiān xià zhī jūn zǐ jiē zhī ér fēi zhī wèi zhī bú yì jīn zhì dà wéi bú yì gōng guó zé fú zhī fēi cóng ér yù zhī wèi zhī yì qíng bù zhī qí bú yì yě gù shū qí yán yǐ yí hòu shì ruò zhī qí bú yì yě fú xī shuō shū qí bú yì yǐ yí hòu shì zāi 　　　　jīn yǒu rén yú cǐ shǎo jiàn hēi yuē hēi duō jiàn hēi yuē bái zé bì yǐ cǐ rén wéi bù zhī bái hēi zhī biàn yǐ shǎo cháng kǔ yuē kǔ duō cháng kǔ yuē gān zé bì yǐ cǐ rén wéi bù zhī gān kǔ zhī biàn yǐ jīn xiǎo wéi fēi zé zhī ér fēi zhī dà wéi fēi gōng guó zé bù zhī fēi cóng ér yù zhī wèi zhī yì cǐ kě wèi zhī yì yǔ bú yì zhī biàn hū shì yǐ zhī tiān xià zhī jūn zǐ yě biàn yì yǔ bú yì zhī luàn yě

mò zǐ fēi gōng jié xuǎn

　　如果有一个人，进人家果园，偷人家桃李，大家听到就谴责他，上面执政的人捉获就惩罚他。这为什么呢？因为他损人利己。至于偷人家鸡犬大猪小猪的，比进人家果园偷桃李更不义。这是什么原故呢？因为他损人更多。如果损人越多，他越是不仁，罪越重。至于进人家牲口棚，牵走人家马牛的，这比偷人家鸡犬大猪小猪更不义。这是什么原故呢？因为他损人更多。如果损人越多，他越是不仁，罪越重。至于杀无辜的人，剥下人家的衣服皮袄，拿走戈剑，这比进人家牲口棚牵走马牛又更不义。这是什么原故呢？因为他损人更严重。如果损人越严重，他就越不仁，罪越大。对此，世上有道德之人都明白其中的道理并会认为它们不对，说这些是不道德的。今天最不义的事，是进攻别国，却不知道谴责，反而称赞它，说它是义。这能说知道义与不义的分别吗？
　　杀一个人，说它不义，一定构成一个死罪了。如果照这个说法类推下去，杀十个人，十倍不义，必定构成十个死罪了；杀一百个人，一百倍不义，必定构成一百个死罪了。对此，世上有道德之人都明白其中的道理并会认为它们不对，说这些是不道德的。今天最不义的事，是进攻别国，却不知道反对，反而称赞它，说它义。这是确实不知道进攻别国是不义的，所以把称赞的话记载下来传给后世；如果知道它是不义的，那还有什么理由记载不义的事传给后世呢？
　　如果有人在这里，见一点黑说是黑，见一片黑却说是白，那么一定以为这人是不知辨别黑白的了。尝一点苦说苦，尝多了苦却说是甜，那么一定以为这个人是不知辨别苦甜的了。今天干小的坏事，能够知道而且谴责它；干大的坏事，攻打别国，就不知道谴责，反而称赞它，说它义：这能说知道辨别义与不义吗？由此可知世上的君子，分辨义与不义是多么混乱啊。

墨子《非攻》（节选）