小 中 大

0

1

收藏

音对译 否 是

编辑于：2025-05-29 21:23:05  

苏辙 [宋代]

cháng dú liù guó shì jiā qiè guài tiān xià zhī zhū hóu yǐ wǔ bèi zhī dì shí bèi zhī zhòng fā fèn xī xiàng yǐ gōng shān xī qiān lǐ zhī qín ér bù miǎn yú sǐ wáng cháng wèi zhī shēn sī yuǎn lǜ yǐ wéi bì yǒu kě yǐ zì ān zhī jì gài wèi cháng bú jiù qí dāng shí zhī shì lǜ huàn zhī shū ér jiàn lì zhī qiǎn qiě bù zhī tiān xià zhī shì yě 　　　　fú qín zhī suǒ yǐ yǔ zhū hóu zhēng tiān xià zhě bú zài qí chǔ yān zhào yě ér zài hán wèi zhī jiāo zhū hóu zhī suǒ yǔ qín zhēng tiān xià zhě bú zài qí chǔ yān zhào yě ér zài hán wèi zhī yě qín zhī yǒu hán wèi pì rú rén zhī yǒu fù xīn zhī jí yě hán wèi sè qín zhī chōng ér bì shān dōng zhī zhū hóu gù fú tiān xià zhī suǒ zhòng zhě mò rú hán wèi yě xī zhě fàn jū yòng yú qín ér shōu hán shāng yāng yòng yú qín ér shōu wèi zhāo wáng wèi dé hán wèi zhī xīn ér chū bīng yǐ gōng qí zhī gāng shòu ér fàn jū yǐ wéi yōu rán zé qín zhī suǒ jì zhě kě yǐ jiàn yǐ 　　　　qín zhī yòng bīng yú yān zhào qín zhī wēi shì yě yuè hán guò wèi ér gōng rén zhī guó dū yān zhào jù zhī yú qián ér hán wèi chéng zhī yú hòu cǐ wēi dào yě ér qín zhī gōng yān zhào wèi cháng yǒu hán wèi zhī yōu zé hán wèi zhī fù qín gù yě fú hán wèi zhū hóu zhī zhàng ér shǐ qín rén dé chū rù yú qí jiān cǐ qǐ zhī tiān xià zhī shì xié wěi qū qū zhī hán wèi yǐ dāng qiáng hǔ láng zhī qín bǐ ān dé bù zhé ér rù yú qín zāi hán wèi zhé ér rù yú qín rán hòu qín rén dé tōng qí bīng yú dōng zhū hóu ér shǐ tiān xià piān shòu qí huò 　　　　fú hán wèi bù néng dú dāng qín ér tiān xià zhī zhū hóu jiè zhī yǐ bì qí xī gù mò rú hòu hán qīn wèi yǐ bìn qín qín rén bù gǎn yú hán wèi yǐ kuī qí chǔ yān zhào zhī guó ér qí chǔ yān zhào zhī guó yīn dé yǐ zì wán yú qí jiān yǐ yǐ sì wú shì zhī guó zuǒ dāng kòu zhī hán wèi shǐ hán wèi wú dōng gù zhī yōu ér wèi tiān xià chū shēn yǐ dāng qín bīng yǐ èr guó wěi qín ér sì guó xiū xī yú nèi yǐ yīn zhù qí jí ruò cǐ kě yǐ yìng fú wú qióng bǐ qín zhě jiāng hé wéi zāi bù zhī chū cǐ ér nǎi tān jiāng yì chǐ cùn zhī lì bèi méng bài yuē yǐ zì xiāng tú miè qín bīng wèi chū ér tiān xià zhū hóu yǐ zì kùn yǐ zhì yú qín rén dé sì qí xì yǐ qǔ qí guó kě bù bēi zāi

sū zhé liù guó lùn

　　我读过史记中六国世家的故事，内心感到奇怪：全天下的诸侯，凭着比秦国大五倍的土地，多十倍的军队，全心全力向西攻打崤山西边面积千里的秦国，却免不了灭亡。我常为这件事作深远的思考，认为一定有能够用来自求安定的计策；我总是怪罪那时候的一些谋臣，在考虑忧患时是这般的粗略，图谋利益时又是那么的肤浅，而且不了解天下的情势啊！

　　秦国要和诸侯争夺天下的目标，不是放在齐、楚、燕、赵等地区，而是放在韩、魏的边境上；诸侯要和秦国争夺天下的目标，也不是放在齐、楚、燕、赵等地区，而是放在韩、魏的边境上。对秦国来说，韩、魏的存在，就好比人有心腹的疾病一样。韩、魏两国阻碍了秦国出入的要道，却掩护着崤山东边的所有国家，所以全天下特别看重的地区，再也没有比得上韩、魏两国了。从前范雎被秦国重用，就征服了韩国，商鞅被秦国重用，就征服了魏国，秦昭王在还没获得韩、魏的归心以前，却出兵去攻打齐国的刚、寿一带，范雎就认为是可忧的。既然这样那么秦国忌惮的事情，就可以看得出来了。

　　秦国要对燕、赵两国动用兵力，这对秦国是危险的事情。越过韩、魏两国去攻打人家的国都，燕、赵在前面抵挡它，韩、魏就从后面偷袭他，这是危险的途径啊。可是当秦国去攻打燕、赵时，却不曾有韩、魏的顾虑，就是因为韩、魏归附了秦国的缘故啊。韩、魏是诸侯各国的屏障，却让秦国人能够在他们的国境内进出自如，这难道是了解天下的情势吗？任由小小的韩、魏两国，去抵挡像虎狼一般强横的秦国，他们怎能不屈服而归向秦国呢？韩、魏一屈服而归向秦国，从此以后秦国人就可以出动军队直达东边各国，而且让全天下到处都遭受到它的祸害。

　　韩、魏是不能单独抵挡秦国的，可是全天下的诸侯，却必须靠着他们去隔开西边的秦国，所以不如亲近韩、魏来抵御秦国。秦国人就不敢跨越韩、魏，来图谋齐、楚、燕、赵四国，然后齐、楚、燕、赵四国，也就因此可以在他们的领域内安定自己的国家了。凭着四个没有战事的国家，协助面临敌寇威胁的韩、魏两国，让韩、魏没有防备东边各国的忧虑，替全天下挺身而出来抵挡秦国军队；用韩、魏两国对付秦国，其余四国在后方休生养息，来暗中援助他们的急难，像这样就可以源源不绝地应付了，那秦国还能有什么作为呢？诸侯们不知道要采行这种策略，却只贪图边境上些微土地的利益，违背盟誓、毁弃约定，来互相残杀同阵营的人，秦国的军队还没出动，天下的诸侯各国就已经困住自己了。直到让秦国人能够趁虚而入来并吞了他们的国家，怎不令人悲哀啊！

苏辙《六国论》