宋文  沈括  七年级下

bǎn yìn shū jí táng rén shàng wèi shèng wéi zhī zì féng yíng wáng shǐ yìn wǔ jīng yǐ hòu diǎn jí jiē wéi bǎn běn 　　　　qìng lì zhōng yǒu bù yī bì shēng yòu wéi huó bǎn qí fǎ yòng jiāo ní kè zì bó rú qián chún měi zì wéi yí yìn huǒ shāo lìng jiān xiān shè yì tiě bǎn qí shàng yǐ sōng zhī là huò zhǐ huī zhī lèi mào zhī yù yìn zé yǐ yì tiě fàn zhì tiě bǎn shàng nǎi mì bù zì yìn mǎn tiě fàn wéi yì bǎn chí jiù huǒ yáng zhī yào shāo róng zé yǐ yì píng bǎn àn qí miàn zé zì píng rú dǐ ruò zhǐ yìn sān èr běn wèi wéi jiǎn yì ruò yìn shù shí bǎi qiān běn zé jí wéi shén sù cháng zuò èr tiě bǎn yì bǎn yìn shuā yì bǎn yǐ zì bù zì cǐ yìn zhě cái bì zé dì èr bǎn yǐ jù gēng hù yòng zhī shùn xī kě jiù měi yí zì jiē yǒu shù yìn rú zhī yě děng zì měi zì yǒu èr shí yú yìn yǐ bèi yì bǎn nèi yǒu chóng fù zhě bú yòng zé yǐ zhǐ tiè zhī měi yùn wéi yí tiè mù gé zhù zhī yǒu qí zì sù wú bèi zhě xuán kè zhī yǐ cǎo huǒ shāo shùn xī kě chéng bù yǐ mù wéi zhī zhě mù lǐ yǒu shū mì zhān shuǐ zé gāo xià bù píng jiān yǔ yào xiāng zhān bù kě qǔ bú ruò fán tǔ yòng qì zài huǒ lìng yào róng yǐ shǒu fú zhī qí yìn zì luò shū bù zhān wū 　　　　shēng sǐ qí yìn wéi yú qún cóng suǒ dé zhì jīn bǎo cáng yú yī zuò yú

shěn kuò huó bǎn

　　用雕板印刷书籍，唐朝时期的人还没有大规模地做这种事。从冯道开始用雕版印刷五经，以后的各种重要文献书籍就都是板印的本子了。

　　庆历年间，有个叫毕昇的平民，又发明了活字版印刷。它的方法是：用黏土刻字，字模薄得像铜钱的边缘，每个字刻一个印模，用火烧使它坚硬。先设置一块铁板，在它的上面用松脂、蜡混合着纸灰这一类东西覆盖好。想要印刷，就把一个铁框子放在铁板上面，然后在铁框内密密地排上字模，排满了一铁框就成为一块印版，把它拿到火上烘烤；待铁板上的混合物稍稍熔化，就用一块平板按在字模上面，那么所有排在板上的字模就像磨刀石那样平。如果只印两三本，不能算是简便；如果印几十乃至成百上千本，那就极其快速。通常是做两块铁板，这一块在印刷，那一块已另外在排字了，这块印刷才完，第二块板已经准备好了，两块相互交替使用，很短的时间就能完成。每一个字都有好几个印模，像“之”、“也”等字，每个字有二十多个印模，用来准备同一版内有重复的字。不用时，就用纸条给它们作标签，按照字的韵部分类每个韵部做一个标签，用木格子把它们贮存起来。遇到平时没有准备的生僻字，随即刻制，用草烧火烘烤，很快就能制成功。不用木料刻字的原因，是木纹有疏有密，沾水后就高低不平，并且和混合物粘在一起，不容易取出来。不像火烧过的胶泥字，印完后再用火烤使混合物熔化，拿手一抹，这些字模就会自己落下来，绝不会被弄脏。

　　毕昇死后，他的字模被我的堂兄弟和侄辈取得，到现在还珍藏着。

沈括《活板》