宋文  范仲淹  经典  九年级上  《古文观止》

qìng lì sì nián chūn téng zǐ jīng zhé shǒu bā líng jùn yuè míng nián zhèng tōng rén hé bǎi fèi jù xīng nǎi chóng xiū yuè yáng lóu zēng qí jiù zhì kè táng xián jīn rén shī fù yú qí shàng zhǔ yú zuò wén yǐ jì zhī yú guān fú bā líng shèng zhuàng zài dòng tíng yì hú xián yuǎn shān tūn cháng jiāng hào hào shāng shāng héng wú jì yá zhāo huī xī yīn qì xiàng wàn qiān cǐ zé yuè yáng lóu zhī dà guān yě qián rén zhī shù bèi yǐ rán zé běi tōng wū xiá nán jí xiāo xiāng qiān kè sāo rén duō huì yú cǐ lǎn wù zhī qíng dé wú yì hū ruò fú yín yǔ fēi fēi lián yuè bù kāi yīn fēng nù háo zhuó làng pái kōng rì xīng yǐn yào shān yuè qián xíng shāng lǚ bù xíng qiáng qīng jí cuī bó mù míng míng hǔ xiào yuán tí dēng sī lóu yě zé yǒu qù guó huái xiāng yōu chán wèi jī mǎn mù xiāo rán gǎn jí ér bēi zhě yǐ zhì ruò chūn hé jǐng míng bō lán bù jīng shàng xià tiān guāng yí bì wàn qǐng shā ōu xiáng jí jǐn lín yóu yǒng àn zhǐ tīng lán yù yù qīng qīng ér huò cháng yān yì kōng hào yuè qiān lǐ fú guāng yuè jīn jìng yǐng chén bì yú gē hù dá cǐ lè hé jí dēng sī lóu yě zé yǒu xīn kuàng shén yí chǒng rǔ xié wàng bǎ jiǔ lín fēng qí xǐ yáng yáng zhě yǐ jiē fú yú cháng qiú gǔ rén rén zhī xīn huò yì èr zhě zhī wéi hé zāi bù yǐ wù xǐ bù yǐ jǐ bēi jū miào táng zhī gāo zé yōu qí mín chǔ jiāng hú zhī yuǎn zé yōu qí jūn shì jìn yì yōu tuì yì yōu rán zé hé shí ér lè yé qí bì yuē xiān tiān xià zhī yōu ér yōu hòu tiān xià zhī lè ér lè hū yī wēi sī rén wú shuí yǔ guī shí liù nián jiǔ yuè shí wǔ rì

fàn zhòng yān yuè yáng lóu jì

　　庆历四年的春天，滕子京被贬职到岳州做知州。到了第二年，政事顺利，百姓和乐，各种荒废的事业都兴办起来了。于是重新修建岳阳楼，扩大它原有的规模，把唐代和当代名人的诗赋刻在上面，他嘱托我写一篇文章来记述这件事情。
　　我观看那巴陵郡的胜景，全在洞庭湖上。衔着远山，吞没了长河，水流浩荡，宽阔无边，一天里阴晴多变，气象千变万化，这就是岳阳楼的壮丽景象，前人的记述已经很详尽了。虽然如此，那么向北面通到巫峡，向南面直到潇水和湘水，被降职到外地的官吏和来往的诗人，大多在这里聚会，他们观赏自然景物而触发的感情大概会有所不同吧？
　　像那连绵不断的雨，接连几个月不放晴，寒风呼啸，浑浊的浪冲向天空；太阳和星星隐藏光辉，山岳隐没了形体；商人和旅客不能通行，船桅倒下，船桨折断；傍晚天色昏暗，虎在长啸，猿在悲啼。这时登上这座楼啊，就会有一种离开国都、怀念家乡，担心人家说坏话、惧怕人家批评指责，满眼都是萧条的景象，感慨到了极点而悲伤的心情。
　　至于春风和煦，阳光明媚之时，湖面平静，没有惊涛骇浪，天色湖光相连，一片碧绿，广阔无际；沙洲上的鸥鸟，时而飞翔，时而停歇，鱼儿或浮或沉，岸上与小洲上的花草，香气馥郁，青葱繁茂。有时大片烟雾完全消散，皎洁的月光照耀千里，浮动的波光像跳动的金子，静静的月影像沉入水中的玉璧，渔人唱着歌互相应答，这种乐趣真是无穷无尽啊！这时登上这座楼，就会感到心胸开阔、心情愉快，荣耀和屈辱一并都忘了，在清风吹拂中端起酒来喝，那真是快乐高兴极了。
　　唉！我曾经探求古时品德高尚的人的思想感情 ，或许不同于（以上）两种人的心情，这是为什么呢？是由于不因为外物（好坏）和自己（得失）而或喜或悲，在朝中做官就应当心系百姓，处在僻远的江湖间也不能忘记关注国家安危。这样来说在朝廷做官也担忧，在僻远的江湖间也担忧。既然这样，那么他们什么时候才会感到快乐呢？那他一定会说：“在天下人担忧之前先担忧，在天下人享乐之后才享乐”！唉！如果没有这样的人，那我同谁一道呢？
　　写于庆历六年九月十五日。

范仲淹《岳阳楼记》