小 中 大

0

1

收藏

音对译 否 是

编辑于：2025-06-09 23:57:34  

方孝孺 [明代]

lǜ tiān xià zhě cháng tú qí suǒ nán ér hū qí suǒ yì bèi qí suǒ kě wèi ér yí qí suǒ bù yí rán ér huò cháng fā yú suǒ hū zhī zhōng ér luàn cháng qǐ yú bù zú yí zhī shì qǐ qí lǜ zhī wèi zhōu yú gài lǜ zhī suǒ néng jí zhě rén shì zhī yí rán ér chū yú zhì lì zhī suǒ bù jí zhě tiān dào yě 　　　　dāng qín zhī shì ér miè zhū hóu yī tiān xià ér qí xīn yǐ wéi zhōu zhī wáng zài hū zhū hóu zhī qiáng ěr biàn fēng jiàn ér wéi jùn xiàn fāng yǐ wéi bīng gé bù kě fù yòng tiān zǐ zhī wèi kě yǐ shì shǒu ér bù zhī hàn dì qǐ lǒng mǔ zhī zhōng ér zú wáng qín zhī shè jì hàn chéng qín zhī gū lì yú shì dà jiàn shù niè ér wéi zhū hóu yǐ wéi tóng xìng zhī qīn kě yǐ xiāng jì ér wú biàn ér qī guó méng cuàn shì zhī móu wǔ xuān yǐ hòu shāo xiāo xī zhī ér fēn qí shì yǐ wéi wú shì yǐ ér wáng mǎng zú yí hàn zuò guāng wǔ zhī chéng āi píng wèi zhī chéng hàn jìn zhī chéng wèi gè chéng qí suǒ yóu wáng ér wéi zhī bèi ér qí wáng yě gài chū yú suǒ bèi zhī wài táng tài zōng wén wǔ shì zhī shā qí zǐ sūn qiú rén yú yí sì zhī jì ér chú zhī ér wǔ shì rì shì qí zuǒ yòu ér bú wù sòng tài zǔ jiàn wǔ dài fāng zhèn zhī zú yǐ zhì qí jūn jìn shì qí bīng quán shǐ lì ruò ér yì zhì ér bù zhī zǐ sūn zú kùn yú dí guó cǐ qí rén jiē yǒu chū rén zhī zhì gài shì zhī cái qí yú zhì luàn cún wáng zhī jī sī zhī xiáng ér bèi zhī shěn yǐ lǜ qiè yú cǐ ér huò xīng yú bǐ zhōng zhì luàn wáng zhě hé zāi gài zhì kě yǐ móu rén ér bù kě yǐ móu tiān 　　　　liáng yī zhī zǐ duō sǐ yú bìng liáng wū zhī zǐ duō sǐ yú guǐ qǐ gōng yú huó rén ér zhuō yú móu zǐ yě zāi nǎi gōng yú móu rén ér zhuō yú móu tiān yě gǔ zhī shèng rén zhī tiān xià hòu shì zhī biàn fēi zhì lǜ zhī suǒ néng zhōu fēi fǎ shù zhī suǒ néng zhì bù gǎn sì qí sī móu guǐ jì ér wéi jī zhì chéng yòng dà dé yǐ jié hū tiān xīn shǐ tiān juàn qí dé ruò cí mǔ zhī bǎo chì zǐ ér bù rěn shì gù qí zǐ sūn suī yǒu zhì yú bú xiào zhě zú yǐ wáng guó ér tiān zú bù rěn jù wáng zhī cǐ lǜ zhī yuǎn zhě yě fú gǒu bù néng zì jié yú tiān ér yù yǐ qū qū zhī zhì lǒng luò dāng shì zhī wù ér bì hòu shì zhī wú wēi wáng cǐ lǐ zhī suǒ bì wú zhě ér qǐ tiān dào zāi

fāng xiào rú shēn lǜ lùn

　　筹划国家大事的人，常注重艰难危险的一面，而忽略素常容易的一面，防范随时会出现的可怕事件，而遗漏不足疑虑的事件。然而，灾祸常常在疏忽之际发生，变乱常常在不加疑虑的事上突起。难道是考虑得不周到吗？大凡智力所能考虑到的，都是人事发展理应出现的情况，而超出智力所能达到的范围，那是天道的安排呀！

　　秦始皇剿灭诸侯，统一天下。那时他认为周朝的灭亡在于诸侯的强大，于是改分封制为郡县制。满以为这样一来就会根除战争动乱，天子的尊位可以代代安享，却不知汉高祖在乡野间崛起，最终颠覆了秦朝的江山。汉王室鉴于秦朝的孤立无辅，大肆分封兄弟、子侄为诸侯，自以为凭着同胞骨肉的亲情，可以共辅江山，不生变乱，然而吴王刘濞等七国还是萌生了弑君篡位的阴谋野心。汉武帝、汉宣帝之后，逐渐分割诸侯王的土地，削弱他们的势力，这样便以为平安无事了，没想到外戚王莽最终夺取了汉家的皇位。光武帝刘秀借鉴了西汉（哀、平）的教训，曹魏借鉴了东汉的教训，西晋借鉴了曹魏的教训，各自借鉴其前代的教训而进行防备。可他们灭亡的根由，都在防备的范围之外。唐太宗听传言说：将有带“武”字的人杀戮唐室子孙，便将可疑之人找出来统统杀掉，可武则天每天侍奉在他身边，却怎么也没想到她。宋太祖看到五代的节度可以制伏君王，便收回节度使的兵权，使其力量削弱，容易对付，哪料想子孙后代竟在敌国的困扰下逐步衰亡。这些人都有着超人的智慧，盖世的才华，对国家乱亡的诱因，他们可谓考虑得细致，防范得周密了。然而，思虑的重心在这边，灾祸却在那边产生，最终免不了灭亡，为什么呢？或许智力谋划的只是人事的因素，却无法预测天道的安排。

良医的儿子难免会病死；良巫的儿子难免死于神鬼。难道是善于救助别人而不善于救自己的子女吗？这是善于谋划人事而不善于谋利天道啊。古代的圣人，知道国家将来的变化，不是人的智谋能考虑周全的，也不是政治手段能控制的，不敢滥用阴谋诡计，只是积累真诚，用大德来感动天心，使上天顾念他（对百姓）的恩德，像慈母保护初生婴儿那样不忍心舍弃。尽管他的子孙有愚笨不贤良足以使国家灭亡的，而上天却不忍心立即灭其家国。这才是思虑得深远呀！假如不能用大德赢得天心，仅凭着微不足道的智谋，包揽天下的事务，想使国家没有希望危亡，这从道理上是讲不过去的，难道天意会如此安排吗？

方孝孺《深虑论》