唐文  韩愈  《古文观止》

wéi nián yuè rì cháo zhōu cì shǐ hán yù shǐ jūn shì yá tuī qín jì yǐ yáng yī zhū yī tóu è xī zhī tán shuǐ yǐ yǔ è yú shí ér gào zhī yuē 　　　　xī xiān wáng jì yǒu tiān xià liè shān zé wǎng shéng chuò rèn yǐ chú chóng shé è wù wéi mín hài zhě qū ér chū zhī sì hǎi zhī wài jí hòu wáng dé bó bù néng yuǎn yǒu zé jiāng hàn zhī jiān shàng jiē qì zhī yǐ yǔ mán yí chǔ yuè kuàng cháo lǐng hǎi zhī jiān qù jīng shī wàn lǐ zāi è yú zhī hán yān luǎn yù yú cǐ yì gù qí suǒ jīn tiān zǐ sì táng wèi shén shèng cí wǔ sì hǎi zhī wài liù hé zhī nèi jiē fǔ ér yǒu zhī kuàng yǔ jì suǒ yǎn yáng zhōu zhī jìn dì cì shǐ xiàn lìng zhī suǒ zhì chū gòng fù yǐ gòng tiān dì zōng miào bǎi shén zhī sì zhī rǎng zhě zāi è yú qí bù kě yǔ cì shǐ zá chǔ cǐ tǔ yě 　　　　cì shǐ shòu tiān zǐ mìng shǒu cǐ tǔ zhì cǐ mín ér è yú hàn rán bù ān xī tán jù chǔ shí mín chù xióng shǐ lù zhāng yǐ féi qí shēn yǐ zhòng qí zǐ sūn yǔ cì shǐ kàng jù zhēng wéi zhǎng xióng cì shǐ suī nú ruò yì ān kěn wèi è yú dī shǒu xià xīn xǐn xǐn xiàn xiàn wéi mín lì xiū yǐ tōu huó yú cǐ yé qiě chéng tiān zǐ mìng yǐ lái wéi lì gù qí shì bù dé bù yǔ è yú biàn 　　　　è yú yǒu zhī qí tīng cì shǐ yán cháo zhī zhōu dà hǎi zài qí nán jīng péng zhī dà xiā xiè zhī xì wú bù guī róng yǐ shēng yǐ shí è yú zhāo fā ér xī zhì yě jīn yǔ è yú yuē jìn sān rì qí shuài chǒu lèi nán xǐ yú hǎi yǐ bì tiān zǐ zhī mìng lì sān rì bù néng zhì wǔ rì wǔ rì bù néng zhì qī rì qī rì bù néng shì zhōng bù kěn xǐ yě shì bù yǒu cì shǐ tīng cóng qí yán yě bù rán zé shì è yú míng wán bù líng cì shǐ suī yǒu yán bù wén bù zhī yě fú ào tiān zǐ zhī mìng lì bù tīng qí yán bù xǐ yǐ bì zhī yǔ míng wán bù líng ér wéi mín wù hài zhě jiē kě shā cì shǐ zé xuǎn cái jì lì mín cāo qiáng gōng dú shǐ yǐ yǔ è yú cóng shì bì jìn shā nǎi zhǐ qí wú huǐ

hán yù jì è yú wén

　　某年某月某日，潮州刺史韩愈派遣部下军事衙推秦济，把一只羊、一头猪，投入恶溪的潭水中，送给鳄鱼吃，同时又警告它：
　　古时候的帝王拥有天下后，放火焚烧山岭和泽地的草木，用绳索去网捉、用利刃去刺杀，以除灭虫、蛇等那些给人民带来危害的动物，并把它们驱逐到四海之外去。到了后世，帝王的德行威望不够，不能统治远方，于是，长江、汉水之间的大片土地只得放弃给东南各族；更何况潮州地处五岭和南海之间，离京城有万里之遥呢？鳄鱼潜伏、生息在此地，也就很自然了。当今天子继承了大唐帝位，神明圣伟，仁慈英武，四海之外，天地四方之内，都在他的安抚统辖之下；更何况潮州是大禹足迹所到过的地方，是古代扬州的地域，是刺史、县令治理的地区，又是交纳贡品、赋税以供应皇上祭天地、祭祖宗、祭神灵的地方呢？鳄鱼是一定不可以同刺史一起生活在这块土地上的！
　　刺史接受天子的任命，镇守这块土地，治理这里的民众，而鳄鱼竟敢不安分守己地呆在溪潭之中，占据一方吞食民众、牲畜、熊、猪、鹿、獐，来养肥自己的身体，繁衍自己的后代；与刺史抗衡，争当统领一方的英雄；刺史虽然驽钝软弱，又怎么能向鳄鱼低头屈服，胆怯害怕，给治理百姓的官吏丢脸，并在此地苟且偷安呢？而且刺史是奉天子的命令来这里当官的，他势必不得不与鳄鱼讲明道理。
　　鳄鱼如果能够知道，可要听刺史我的话：潮州这地方，大海在它的南面，大到鲸鱼、鹏鸟，小到虾子、螃蟹，没有不在大海里归宿藏身、生活取食的，鳄鱼早上从潮州出发，晚上就能到达大海。现在，刺史与鳄鱼约定：至多三天，务必率领那批同类南迁到大海去，以躲避天子任命的地方官；三天办不到，就放宽到五天；五天办不到，就放宽到七天；七天还办不到，这就表明最终不肯迁徙了。这就是不把刺史放在眼里，不肯听他的话；不然的话，就是鳄鱼愚蠢顽固，虽然刺史已经有言在先，但还是听不进，不理解。凡对天子任命的官吏傲慢无礼，不听他的话，不肯迁徙躲避，以及愚蠢顽固而又残害民众的牲畜，都应该处死。刺史就要挑选有才干有技能的官吏和民众，操起强硬的弓弩，安上有毒的箭镞，来同鳄鱼较量，一定要把鳄鱼全部杀尽才肯罢手。可不要后悔啊！

韩愈《祭鳄鱼文》