小 中 大

0

13

收藏

音对译 否 是

编辑于：2025-05-25 09:34:02  

韩愈 [唐代]

nián yuè rì jì fù yù wén rǔ sāng zhī qī rì nǎi néng xián āi zhì chéng shǐ jiàn zhōng yuǎn jù shí xiū zhī diàn gào rǔ shí èr láng zhī líng 　　　　wū hū wú shào gū jí zhǎng bù xǐng suǒ hù wéi xiōng sǎo shì yī zhōng nián xiōng mò nán fāng wú yǔ rǔ jù yòu cóng sǎo guī zàng hé yáng jì yòu yǔ rǔ jiù shí jiāng nán líng dīng gū kǔ wèi cháng yí rì xiāng lí yě wú shàng yǒu sān xiōng jiē bú xìng zǎo shì chéng xiān rén hòu zhě zài sūn wéi rǔ zài zǐ wéi wú liǎng shì yì shēn xíng dān yǐng zhī sǎo cháng fǔ rǔ zhǐ wú ér yán yuē hán shì liǎng shì wéi cǐ ér yǐ rǔ shí yóu xiǎo dāng bú fù jì yì wú shí suī néng jì yì yì wèi zhī qí yán zhī bēi yě 　　　　wú nián shí jiǔ shǐ lái jīng chéng qí hòu sì nián ér guī shì rǔ yòu sì nián wú wǎng hé yáng xǐng fén mù yù rǔ cóng sǎo sāng lái zàng yòu èr nián wú zuǒ dǒng chéng xiàng yú biàn zhōu rǔ lái xǐng wú zhǐ yí suì qǐng guī qǔ qí nú míng nián chéng xiàng hōng wú qù biàn zhōu rǔ bù guǒ lái shì nián wú zuǒ róng xú zhōu shǐ qǔ rǔ zhě shǐ xíng wú yòu bà qù rǔ yòu bù guǒ lái wú niàn rǔ cóng yú dōng dōng yì kè yě bù kě yǐ jiǔ tú jiǔ yuǎn zhě mò rú xī guī jiāng chéng jiā ér zhì rǔ wū hū shú wèi rǔ jù qù wú ér mò hū wú yǔ rǔ jù shào nián yǐ wéi suī zàn xiāng bié zhōng dāng jiǔ xiāng yǔ chǔ gù shě rǔ ér lǚ shí jīng shī yǐ qiú dǒu hú zhī lù chéng zhī qí rú cǐ suī wàn shèng zhī gōng xiàng wú bù yǐ yí rì chuò rǔ ér jiù yě 　　　　qù nián mèng dōng yě wǎng wú shū yǔ rǔ yuē wú nián wèi sì shí ér shì máng máng ér fà cāng cāng ér chǐ yá dòng yáo niàn zhū fù yǔ zhū xiōng jiē kāng qiáng ér zǎo shì rú wú zhī shuāi zhě qí néng jiǔ cún hū wú bù kě qù rǔ bù kěn lái kǒng dàn mù sǐ ér rǔ bào wú yá zhī qī yě shú wèi shào zhě mò ér zhǎng zhě cún qiáng zhě yāo ér bìng zhě quán hū 　　　　wū hū qí xìn rán yé qí mèng yé qí chuán zhī fēi qí zhēn yé xìn yě wú xiōng zhī shèng dé ér yāo qí sì hū rǔ zhī chún míng ér bú kè méng qí zé hū shào zhě qiáng zhě ér yāo mò zhǎng zhě shuāi zhě ér cún quán hū wèi kě yǐ wéi xìn yě mèng yě chuán zhī fēi qí zhēn yě dōng yě zhī shū gěng lán zhī bào hé wèi ér zài wú cè yě wū hū qí xìn rán yǐ wú xiōng zhī shèng dé ér yāo qí sì yǐ rǔ zhī chún míng yí yè qí jiā zhě bù kè méng qí zé yǐ suǒ wèi tiān zhě chéng nán cè ér shén zhě chéng nán míng yǐ suǒ wèi lǐ zhě bù kě tuī ér shòu zhě bù kě zhī yǐ 　　　　suī rán wú zì jīn nián lái cāng cāng zhě huò huà ér wéi bái yǐ dòng yáo zhě huò tuō ér luò yǐ máo xuè rì yì shuāi zhì qì rì yì wēi jǐ hé bù cóng rǔ ér sǐ yě sǐ ér yǒu zhī qí jǐ hé lí qí wú zhī bēi bù jǐ shí ér bù bēi zhě wú qióng qī yǐ 　　　　rǔ zhī zǐ shǐ shí suì wú zhī zǐ shǐ wǔ suì shào ér qiáng zhě bù kě bǎo rú cǐ hái tí zhě yòu kě jì qí chéng lì yé wū hū āi zāi wū hū āi zāi 　　　　rǔ qù nián shū yún bǐ dé ruǎn jiǎo bìng wǎng wǎng ér jù wú yuē shì jí yě jiāng nán zhī rén cháng cháng yǒu zhī wèi shǐ yǐ wéi yōu yě wū hū qí jìng yǐ cǐ ér yǔn qí shēng hū yì bié yǒu jí ér zhì sī jí hū 　　　　rǔ zhī shū liù yuè shí qī rì yě dōng yě yún rǔ mò yǐ liù yuè èr rì gěng lán zhī bào wú yuè rì gài dōng yě zhī shǐ zhě bù zhī wèn jiā rén yǐ yuè rì rú gěng lán zhī bào bù zhī dāng yán yuè rì dōng yě yǔ wú shū nǎi wèn shǐ zhě shǐ zhě wàng chēng yǐ yìng zhī hū qí rán hū qí bù rán hū 　　　　jīn wú shǐ jiàn zhōng jì rǔ diào rǔ zhī gū yǔ rǔ zhī rǔ mǔ bǐ yǒu shí kě shǒu yǐ dài zhōng sāng zé dài zhōng sāng ér qǔ yǐ lái rú bù néng shǒu yǐ zhōng sāng zé suì qǔ yǐ lái qí yú nú bì bìng lìng shǒu rǔ sāng wú lì néng gǎi zàng zhōng zàng rǔ yú xiān rén zhī zhào rán hòu wéi qí suǒ yuàn 　　　　wū hū rǔ bìng wú bù zhī shí rǔ mò wú bù zhī rì shēng bù néng xiāng yǎng yǐ gòng jū mò bù néng fǔ rǔ yǐ jìn āi liǎn bù píng qí guān biǎn bù lín qí xué wú xíng fù shén míng ér shǐ rǔ yāo bú xiào bù cí ér bù dé yǔ rǔ xiāng yǎng yǐ shēng xiāng shǒu yǐ sǐ yí zài tiān zhī yá yí zài dì zhī jiǎo shēng ér yǐng bù yǔ wú xíng xiāng yī sǐ ér hún bù yǔ wú mèng xiāng jiē wú shí wéi zhī qí yòu hé yóu bǐ cāng zhě tiān hé qí yǒu jí zì jīn yǐ wǎng wú qí wú yì yú rén shì yǐ dāng qiú shù qǐng zhī tián yú yī yǐng zhī shàng yǐ dài yú nián jiào wú zǐ yǔ rǔ zǐ xìng qí chéng zhǎng wú nǚ yǔ rǔ nǚ dài qí jià rú cǐ ér yǐ 　　　　wū hū yán yǒu qióng ér qíng bù kě zhōng rǔ qí zhī yě yé qí bù zhī yě yé wū hū āi zāi shàng xiǎng

hán yù jì shí èr láng wén

　　某年、某月、某日，叔父韩愈在听说你去世后的第七天，才得以含着哀痛向你表达诚意，并让建中在远方备办了应时的鲜美食品作为祭品，告慰你十二郎的灵位：

　　唉！我自幼丧父，等到大了，不知道父亲是什么模样，只有依靠兄嫂抚养。哥哥正当中年时就因与犯罪的宰相关系密切而受牵连被贬为韶州刺史，次年死于贬所，我和你都还小，跟随嫂嫂把灵柩送回河阳老家安葬。随后又和你到江南谋生，孤苦伶丁，也未曾一天分开过。我上面本来有三个哥哥，都不幸早死。继承先父的后代，在孙子辈里只有你，在儿子辈里只有我。韩家子孙两代各剩一人，孤孤单单。嫂子曾经抚摸着你的头对我说：“韩氏两代，就只有你们两个了！”那时你比我更小，当然记不得了；我当时虽然能够记事，但也还不能体会她话中的悲凉啊！

　　我十九岁时，初次来到京城参加考试。四年以后，才回去看你。又过了四年，我去河阳凭吊祖先的坟墓，碰上你护送嫂嫂的灵柩来安葬。又过了两年，我在汴州辅佐董丞相，你来探望我，留下住了一年，你请求回去接妻子儿女。第二年，董丞相去世，我离开汴州，你没能来成。这一年，我在徐州辅佐军务，派去接你的人刚动身，我就被免职，你又没来成。我想，你跟我在东边的汴州、徐州，也是客居，不可能久住；从长远考虑，还不如我回到家乡，等在那里安下家再接你来。唉！谁能料到你竟突然离我而死呢！当初，我和你都年轻，总以为虽然暂时分别，终究会长久在一起的。因此我离开你而旅居长安，以寻求微薄的俸禄。假如真的知道会这样，即使让我做高官厚禄的公卿宰相，我也不愿因此离开你一天而去赴任啊！

　　去年，孟东野到你那里去时，我写给你的信中说：“我年纪还不到四十岁，但视力模糊，头发花白，牙齿松动。想起各位父兄，都在健康强壮的盛年早早去世，像我这样衰弱的人，难道还能长活在世上吗？我不能离开（职守），你又不肯来，恐怕我早晚一死，你就会有无穷无尽的忧伤。”谁能料到年轻的却先死了，而年老的反而还活着，强壮的早早死去，而衰弱的反而还活在人间呢?

　　唉！是真的这样呢？还是在做梦呢？还是这传来的消息不可靠呢？如果是真的，那么我哥哥有（那么）美好的品德反而早早地绝后了呢？你（那么）纯正聪明反而不能承受他的恩泽呢？难道年轻强壮的反而要早早死去，年老衰弱的却应活在世上吗？实在不敢把它当作真的啊！如果是梦，传来的噩耗不是真的，可是东野的来信，耿兰的报丧，却又为什么在我身边呢？啊！大概是真的了！我哥哥有美好的品德竟然早早地失去后代，你纯正聪明，本来是应该继承家业的，现在却不能承受你父亲的恩泽了。这正是所谓苍天确实难以揣测，而神意实在难以知道了！也就是所谓天理不可推求，而寿命的长短无法预知啊！

　　即使这样，我从今年以来，花白的头发，全要变白了；松动的牙齿，也像要脱落了，身体越来越衰弱，精神也越来越差了，过不了多久就要随你死去了。如果死后有知，那么我们又能分离多久呢？如果我死后无知，那么我也不能悲痛多少时间了，而（死后）不悲痛的时间却是无穷无尽的。

　　你的儿子才十岁，我的儿子才五岁，年轻强壮的尚不能保全，像这么大的孩子，又怎么能希望他们成人立业呢？啊，悲痛啊，真是悲痛！

　　你去年来信说：“近来得了软脚病，时常（发作）疼得厉害。”我说：“这种病，江南人常常得。”没有当作值得忧虑的事。唉，（谁知道）竟然会因此而丧了命呢？还是由于别的病而导致这样的不幸呢？

　　你的信是六月十七日写的；东野说你是六月二日死的；耿兰报丧时没有说日期。大概是东野的使者不知道向你的家人问明日期，而耿兰报丧竟不知道应该告诉日期？还是东野给我写信时，才去问使者，使者胡乱说个日期应付呢？是这样呢？还是不是这样呢？

　　现在我派建中来祭奠你，安慰你的孩子和你的乳母。他们有粮食能够守丧到丧期终了，就等到丧期结束后再把他们接来；如果不能守到丧期终了，我就马上接来。剩下的奴婢，叫他们一起守丧。如果我有能力迁葬，最后一定把你安葬在祖坟旁，这样以后，才算了却我的心愿。

　　唉！你患病我不知道时间，你去世我不知道日子，活着的时候不能住在一起互相照顾，死的时候没有抚尸痛哭，入殓时没在棺前守灵，下棺入葬时又没有亲临你的墓穴。我的行为辜负了神明，才使你这么早死去。我对上不孝，对下不慈，既不能与你相互照顾着生活，又不能和你一块死去。一个在天涯，一个在地角，你活着的时候不能和我形影相依，死后魂灵也不在我的梦中显现，这都是我造成的灾难，又能抱怨谁呢！天哪，（我的悲痛）哪里有尽头呢？从今以后，我已经没有心思奔忙在世上了！还是回到老家去置办几顷地，度过我的余年。教养我的儿子和你的儿子，希望他们成才；抚养我的女儿和你的女儿，等到她们出嫁，（我的心愿）如此而已。

　　唉，话有说完的时候，而哀痛之情却不能终止，你知道呢？还是不知道呢？悲哀啊！希望享用祭品吧！

韩愈《祭十二郎文》