宋文  欧阳修

wū hū wéi wǒ huáng kǎo chóng gōng bǔ jí yú shuāng gāng zhī liù shí nián qí zǐ xiū shǐ kè biǎo yú qí qiān fēi gǎn huǎn yě gài yǒu dài yě 　　　　xiū bú xìng shēng sì suì ér gū tài fū rén shǒu jié zì shì jū qióng zì lì yú yī shí yǐ zhǎng yǐ jiào bǐ zhì yú chéng rén tài fū rén gào zhī yuē rǔ fù wéi lì lián ér hào shī yǔ xǐ bīn kè qí fèng lù suī bó cháng bù shǐ yǒu yú yuē wú yǐ shì wéi wǒ lèi gù qí wáng yě wú yī wǎ zhī fù yì lǒng zhī zhí yǐ bì ér wéi shēng wú hé shì ér néng zì shǒu yé wú yú rǔ fù zhī qí yī èr yǐ yǒu dài yú rǔ yě zì wú wéi rǔ jiā fù bù jí shì wú gū rán zhī rǔ fù zhī néng yǎng yě rǔ gū ér yòu wú bù néng zhī rǔ zhī bì yǒu lì rán zhī rǔ fù zhī bì jiāng yǒu hòu yě wú zhī shǐ guī yě rǔ fù miǎn yú mǔ sāng fāng yú nián suì shí jì sì zé bì tì qì yuē jì ér fēng bù rú yǎng zhī bó yě jiàn yù jiǔ shí zé yòu tì qì yuē xī cháng bù zú ér jīn yǒu yú qí hé jí yě wú shǐ yī èr jiàn zhī yǐ wéi xīn miǎn yú sāng shì rán ěr jì ér qí hòu cháng rán zhì qí zhōng shēn wèi cháng bù rán wú suī bù jí shì gū ér yǐ cǐ zhī rǔ fù zhī néng yǎng yě rǔ fù wéi lì cháng yè zhú zhì guān shū lǚ fèi ér tàn wú wèn zhī zé yuē cǐ sǐ yù yě wǒ qiú qí shēng bù dé ěr wú yuē shēng kě qiú hū yuē qiú qí shēng ér bù dé zé sǐ zhě yǔ wǒ jiē wú hèn yě shěn qiú ér yǒu dé yé yǐ qí yǒu dé zé zhī bù qiú ér sǐ zhě yǒu hèn yě fú cháng qiú qí shēng yóu shī zhī sǐ ér shì cháng qiú qí sǐ yě huí gù rǔ zhě jiàn rǔ ér lì yú páng yīn zhǐ ér tàn yuē shù zhě wèi wǒ suì xíng zài xū jiāng sǐ shǐ qí yán rán wú bú jí jiàn ér zhī lì yě hòu dāng yǐ wǒ yǔ gào zhī qí píng jū jiào tā zǐ dì cháng yòng cǐ yǔ wú ěr shú yān gù néng xiáng yě qí shī yú wài shì wú bù néng zhī qí jū yú jiā wú suǒ jīn shì ér suǒ wéi rú cǐ shì zhēn fā yú zhōng zhě yé wū hū qí xīn hòu yú rén zhě yé cǐ wú zhī rǔ fù zhī bì jiāng yǒu hòu yě rǔ qí miǎn zhī fú yǎng bú bì fēng yāo yú xiào lì suī bù dé bó yú wù yāo qí xīn zhī hòu yú rén wú bù néng jiào rǔ cǐ rǔ fù zhī zhì yě xiū qì ér zhì zhī bù gǎn wàng 　　　　xiān gōng shào gū lì xué xián píng sān nián jìn shì jí dì wéi dào zhōu pàn guān sì mián èr zhōu tuī guān yòu wéi tài zhōu pàn guān xiǎng nián wǔ shí yǒu jiǔ zàng shā xī zhī shuāng gāng 　　　　tài fū rén xìng zhèng shì kǎo huì dé yí shì wéi jiāng nán míng zú tài fū rén gōng jiǎn rén ài ér yǒu lǐ chū fēng fú chāng xiàn tài jūn jìn fēng lè ān ān kāng péng chéng sān jùn tài jūn zì qí jiā shào wēi shí zhì qí jiā yǐ jiǎn yuē qí hòu cháng bù shǐ guò zhī yuē wú ér bù néng gǒu hé yú shì jiǎn bó suǒ yǐ jū huàn nàn yě qí hòu xiū biǎn yí líng tài fū rén yán xiào zì ruò yuē rǔ jiā gù pín jiàn yě wú chǔ zhī yǒu sù yǐ rǔ néng ān zhī wú yì ān yǐ 　　　　zì xiān gōng zhī wáng èr shí nián xiū shǐ dé lù ér yǎng yòu shí yòu èr nián liè guān yú cháo shǐ dé zèng fēng qí qīn yòu shí nián xiū wéi lóng tú gé zhí xué shì shàng shū lì bù láng zhōng liú shǒu nán jīng tài fū rén yǐ jí zhōng yú guān shè xiǎng nián qī shí yòu èr yòu bā nián xiū yǐ fēi cái rù fù shū mì suì cān zhèng shì yòu qī nián ér bà zì dēng èr fǔ tiān zǐ tuī ēn bāo qí sān shì gài zì jiā yòu yǐ lái féng guó dà qìng bì jiā chǒng cì huáng zēng zǔ fǔ jūn lěi zèng jīn zǐ guāng lù dà fū tài shī zhōng shū lìng zēng zǔ bǐ lěi fēng chǔ guó tài fū rén huáng zǔ fǔ jūn lěi zèng jīn zǐ guāng lù dà fū tài shī zhōng shū lìng jiān shàng shū lìng zǔ bǐ lěi fēng wú guó tài fū rén huáng kǎo chóng gōng lěi zèng jīn zǐ guāng lù dà fū tài shī zhōng shū lìng jiān shàng shū lìng huáng bǐ lěi fēng yuè guó tài fū rén jīn shàng chū jiāo huáng kǎo cì jué wéi chóng guó gōng tài fū rén jìn hào wèi guó 　　　　yú shì xiǎo zǐ xiū qì ér yán yuē wū hū wéi shàn wú bú bào ér chí sù yǒu shí cǐ lǐ zhī cháng yě wéi wǒ zǔ kǎo jī shàn chéng dé yí xiǎng qí lóng suī bú kè yǒu yú qí gōng ér cì jué shòu fēng xiǎn róng bāo dà shí yǒu sān cháo zhī cì mìng shì zú yǐ biǎo xiàn yú hòu shì ér bì lài qí zǐ sūn yǐ nǎi liè qí shì pǔ jù kè yú bēi jì yòu zǎi wǒ huáng kǎo chóng gōng zhī yí xùn tài fū rén zhī suǒ yǐ jiào ér yǒu dài yú xiū zhě bìng jiē yú qiān bǐ zhī fú xiǎo zǐ xiū zhī dé bó néng xiǎn zāo shí qiè wèi ér xìng quán dà jié bù rǔ qí xiān zhě qí lái yǒu zì xī níng sān nián suì cì gēng xū sì yuè xīn yǒu shuò shí yòu wǔ rì yǐ hài nán tuī chéng bǎo dé chóng rén yì dài gōng chén guān wén diàn xué shì tè jìn xíng bīng bù shàng shū zhī qīng zhōu jūn zhōu shì jiān guǎn nèi quàn nóng shǐ chōng jīng dōng lù ān fǔ shǐ shàng zhù guó lè ān jùn kāi guó gōng shí yì sì qiān sān bǎi hù shí shí fēng yì qiān èr bǎi hù xiū biǎo

ōu yáng xiū 　shuāng gāng qiān biǎo

　　唉！我的父亲崇国公，在泷冈占卜吉地安葬六十年之后，他的儿子修才能够在墓道上立碑。这并不是敢有意迟缓，是因为有所等待。
　　我不幸，四岁时父亲去世了。母亲立志守节，家境贫困，她靠自己的力量操持生活，还要抚养我、教育我，使我长大成人。母亲告诉我说：“你父亲为官清廉，乐于助人，又爱结交朋友，他的薪俸微薄，常常所剩无几。说：‘不要让钱财使我受累！’他去世后，没有留下可赖以生存的家产，我靠什么守节呢？我对你父亲有所了解，因而把希望寄托在你身上。从我成为你家媳妇的时候，没赶上侍奉婆婆，但我知道你父亲很孝敬父母。你自幼失去父亲，我不能断定你将来有成就，但我知道你父亲一定后继有人。我刚出嫁时，你父亲不再为他母亲守孝（守孝期满）刚一年，岁末祭祀祖先，他总是流泪说：‘祭祀再丰富，也不如生前的微薄奉养啊。’偶然吃些好的酒菜，他也会流泪说：‘从前娘在时常常不够，如今富足有余，又无法让她尝到！’刚开始我遇到这种情形，还以为是刚服完丧不久才这样。后来却经常如此，直到去世。我虽然没来得及侍奉婆婆，可从这一点能看出你父亲很孝敬父母。你父亲做官，曾经在夜里点着蜡烛看案卷，他多次停下来叹气。我问他，就说：‘这是一个判了死罪的案子，我想为他求得一条生路却办不到。’我问：‘可以为死囚找生路吗？’他说：‘想为他寻求生路却无能为力，那么，死者和我就没有遗憾了，况且去寻求生路而又办到呢，正因为有得到赦免的，才明白不认真推求而被处死的人可能有遗恨啊。经常为死囚求生路，还不免错杀；偏偏世上总有人想置犯人于死地呢？’他回头看见奶娘抱着你站在旁边，于是指着你叹气说：‘算命的说我遇上戌年就会死，假使他的话应验了，我就看不见儿子长大成人了，将来你要把我的话告诉他。’他也常常用这些话教育其他晚辈，我听惯了所以记得很清楚。他在外面怎么样，我不知道；但他在家里，从不装腔作势，他行事厚道；是发自内心的！唉！他是很重视仁的啊！因此，我就是知道你父亲一定会有好后代的原因。你一定努力啊！奉养父母不一定要丰厚，最重要的是孝敬；利益虽然不能遍施于所有的人，重在仁爱之心。我没什么可教你的，这些都是你父亲的愿望。”我流着泪记下了这些教诲，不敢忘记。
　　先父年幼丧父，努力读书，咸平三年考中进士，曾任道州判官，泗、绵二州推官，又做过泰州判官。享年五十九岁，葬在沙溪的泷岗。
　　太夫人姓郑，她的父亲名讳是德仪，世代都是江南有名望的家族。太夫人恭敬、俭约、仁爱又有礼仪教养，起初诰封为福昌县太君，进封为乐安、安康、彭城三郡太君。从我们家道中落以后，她就以俭约的原则持家，后来家境富裕了，也不许花费过多，她说："我的儿子不能苟且迎合世人，俭约一些，才能度过那可能要遭受的患难。”后来，我被贬夷陵，太夫人言笑如常，说："你的家本来就贫贱，我已经习惯这种日子。你能安乐对待，我也能安乐。”
　　先父死后二十年，我才取得俸禄来供养母亲。又过了十二年，列位于朝廷做京官，才获得赠封双亲。又过了十年，我担任龙图阁直学士、尚书吏部郎中，留守南京，母亲因病逝世于官邸，享年七十二岁。又过了八年，我以不相称的才能，做了朝廷的副枢密使，进为参知政事，又过了七年才解除职务。自从进入军、政二府后，天子施恩，褒奖三代宗亲，自从仁宗嘉佑年间以来，每逢国家大庆，必定对我的先祖加以赐恩。曾祖父累赠为金紫光禄大夫、太师、中书令，曾祖母累赠为楚国太夫人。祖父累赠为金紫光禄大夫、太师、中书令兼尚书令。祖母累赠为吴国太夫人。先父崇国公累赠为金紫光禄大夫、太师、中书令兼尚书令。先母累赠为越国太夫人。皇上初次举行祭天大礼，先父赐爵为崇国公，先母进爵为魏国太夫人。
　　于是我流着泪说：”唉！做善事无不得到好报的，时间或迟或早，这是必然的道理。我先祖和父亲积善有德，理应享有这种盛大的酬报，虽然他们在有生之年不能享受到，但是赐爵位、受封官，经表彰而光荣，因褒奖而崇大，具有三朝恩赏诰封，这就足够使其德行显扬于后世，庇荫支持子孙。”于是排列我家世代的谱系，详细刻在石碑上，接着又记下先父崇国公的遗训，以及太夫人的教育，以及所以对我有所待的原因，都写在阡表上。好让大家知道我德行浅薄，能力微小，只是适逢其时才能得到高位，有幸保全大的原则，没有辱及先祖，都由于上述的原因。
　　神宗熙宁三年，庚戌年，四月初一辛酉，十五日乙亥，男推诚保德崇仁翊戴功臣、观文殿学士；特进、行兵部尚书，知青州军州事、兼管内劝农使、充京东路安抚使、上柱国、乐安郡开国公、食邑四千三百户、食实封一千二百户，欧阳修立表。

欧阳修《泷冈阡表》